جریان شهر ؛ افزایش میانگین قیمت کتاب به ۱۹۵ هزار تومان در مهرماه، زنگ خطری برای دسترسی عموم به کتاب و گسترش فرهنگ مطالعه در کشور است. با توجه به اینکه این رقم با رشد ۷۱ هزار تومانی نسبت به سال گذشته همراه بوده، سوالات بسیاری درباره دلایل این افزایش قیمت و پیامدهای آن بر جامعه ایجاد می‌شود.
در شرایط اقتصادی فعلی، این افزایش قیمت می‌تواند دسترسی بخش زیادی از جامعه، به‌ویژه قشر جوان و دانش‌آموزان، به کتاب را دشوارتر کند و به کاهش فرهنگ مطالعه منجر شود. در واقع، کتاب که باید به‌عنوان یک کالای فرهنگی در دسترس همه باشد، به‌تدریج به یک کالای لوکس تبدیل می‌شود که تنها افراد معدودی توان خرید آن را دارند. این امر می‌تواند به شکاف فرهنگی و کاهش آگاهی عمومی منجر شود و در بلندمدت بر توسعه فکری جامعه تاثیر منفی بگذارد.
افزایش قیمت‌ها عمدتاً به عوامل مختلفی مانند بالا رفتن هزینه‌های تولید، چاپ، و توزیع کتاب نسبت داده می‌شود؛ اما این سؤال مطرح می‌شود که آیا سیاست‌های فرهنگی و حمایتی خاصی برای کاهش این فشارها در نظر گرفته شده است؟ همچنین، جای خالی ابتکاراتی نظیر تخصیص یارانه‌های هدفمند به کتب عمومی و تخصصی یا ایجاد تسهیلاتی برای خرید کتاب احساس می‌شود.
در نهایت، این افزایش قیمت زنگ خطری است که توجه جدی مسئولین و سیاست‌گذاران فرهنگی را می‌طلبد تا راه‌حل‌های عملی و سیاست‌های حمایتی مناسبی برای دسترسی همگانی به کتاب ارائه دهند و از گسترش فرهنگ مطالعه در کشور حمایت کنند.
میانگین شمارگان در دهه گذشته بیش از ۲ هزار نسخه بوده است، اما در سال‌های بعد از کرونا این مقدار روز به روز کم شده است. طوری که شمارگان کل در سال ۹۲ بالغ بر ۱۵۸ میلیون نسخه بوده است، اما در سال گذشته به ۱۰۳ میلیون نسخه رسید.
بر اساس آمار‌های خانه کتاب و ادبیات ایران، متوسط شمارگان کتاب‌های منتشر شده تمام ناشران در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ حدود ۸ درصد کاهش داشته است.
آمار شمارگان منتشر شده در هر نوبت چاپ، عدد کمتری از این ارقام است.
میانگین قیمت هم به عدد ۱۹۵ هزار تومان در مهرماه رسیده است در حالی که همین عدد در سال گذشته ۱۲۴ هزار تومان بود. ما شاهد رشد ۷۱ هزار تومانی قیمت کتاب هستیم.
البته از ابتدای سال‌جاری میانگین قیمت کتاب از ۱۳۷ هزار تومان در فروردین به ۱۹۵ هزار تومان در مهر رسیده است که در همین مدت ۶ ماه ماه شاهد رشد ۵۸ هزار تومانی در قیمت کتاب هستیم.
حجم مالی صنعت نشر نیز تا پایان مهر با انتشار ۵۳ میلیون نسخه کتاب بالغ بر ۶ هزار میلیارد تومان بود، اما در بازه زمانی مشابه سال‌جاری این عدد به هشت هزار میلیارد تومان رسیده است که احتمال رکورد نسبت به سال گذشته وجود دارد. اما تا به امروز نزدیک به ۸۰۰ هزار نسخه کاهش شمارگان و ۲ هزار افزایش عنوان داشتیم.
